Smukła sanitariuszka z osmoloną twarzą, przedzierająca się z powstańczym oddziałem kanałami Warszawy, to wzruszająca postać, którą w swoim filmowym debiucie pt. "Kanał" stworzyła Teresa Iżewska. Dla niej była to ważna rola i to nie tylko dlatego, że w Powstaniu Warszawskim straciła ojca. Udział w tym filmie i to, co się potem stało, zaważyły na jej późniejszym, obfitującym w dramatyczne wydarzenia życiu.
Była studentką trzeciego roku warszawskiej szkoły teatralnej, gdy Andrzej Wajda zaproponował jej postać łączniczki "Stokrotki" w "Kanale". Nie wahała się ani chwili. Szybko okazało się, że miała rację, bo obraz Wajdy, po tym, jak zachłysnęła się nim światowa krytyka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes, zdobył Srebrną Palmę.
Gdy Teresa wraz z twórcami filmu pojawiła się na Lazurowym Wybrzeżu, aż zaniemówiła z zachwytu. Całe miasto było oblepione... jej zdjęciami.
To właśnie ona, a nie seksowna Marilyn Monroe, która również gościła na festiwalu, była najbardziej pożądaną kobietą filmowego święta. "Wielka Marilyn rozmawiała ze mną, dopytywała o moją pracę, plany. Zaprosiła mnie do USA" - dzieliła się wrażeniami podekscytowana aktorka po powrocie do kraju. Tak rozpoczęła się filmowa passa Iżewskiej.
Była tak popularna, że reżyserzy toczyli o nią bój, by ściągnąć ją do swoich produkcji. Grała dziewczyny o bogatej przeszłości, wyzywające, cyniczne, kierujące się w życiu erotycznym instynktem, ale też zmysłowością, mroczną tajemnicą. "Te role zaczęły wpływać na moje życie" - wyznała kiedyś enigmatycznie. Z czasem okazało się, co miała na myśli...
Pewnego razu, udzielając wywiadu francuskiemu dziennikarzowi, powiedziała o jedno zdanie za dużo - szczerze opowiedziała o swoich absurdalnie niskich zarobkach. Na konsekwencje tego kroku nie musiała długo czekać. Karą był zakaz wyjazdu z Polski.
Gwiazda boleśnie to odczuła, bo znając dobrze francuski i angielski mogłaby zrobić międzynarodową karierę. Oferty pracy płynęły niemal z całego świata, a ona nie mogła z nich skorzystać. "Z powodu odmowy uzyskania paszportu nic nie wyszło z tych planów" - wyjawiła Ewa Zabawa-Dmitruk, córka aktorki.
Gdy tego typu sytuacje zaczęły się powtarzać, gwiazda zrozumiała, że jest więźniem w swoim kraju. Kolejny cios był równie dotkliwy. Polscy reżyserzy przestali nagle obsadzać Teresę w swoich filmach.
Przez kolejnych 20 lat wystąpiła jedynie w dwóch epizodach. Niespełniona artystycznie, zamknęła się w czterech ścianach. Jej mieszkanie w Gdańsku było obwieszone lustrami. Prawdę o niej znały tylko one i ukochane koty, z którymi rozmawiała. "Mamą rządziły emocje. Rano była szczęśliwa, a wieczorem nie chciała żyć" - zdradziła jej córka.
Aktorka wielokrotnie podejmowała próby zwrócenia na siebie uwagi. Informowała media, że popełni samobójstwo. Była to rozpaczliwa prośba o pomoc.
Pewnego dnia, gdy wyważono drzwi do jej mieszkania, okazało się, że zrealizowała swoją groźbę. Przez dwa miesiące leżała nieprzytomna w szpitalu. Odeszła po cichu, bez świadomości, 26 sierpnia 1982 r.
***
Zobacz więcej materiałów:
