Propolis – zapomniany antybiotyk znów wraca do łask

Propolis to nic innego jak naturalnie wydzielane przez rośliny, różnego rodzaju żywice, tłuszcze, śluz, kleje, lateksy czy gumy, które chronią tkanki roślin przed zagrażającymi im infekcjami. Wszystkie te substancje są skrupulatnie zbierane przez pszczoły i umieszczane w odpowiednich miejscach ula. Pszczołom propolis potrzebny jest głównie do ochrony ula. Gromadzą go w okolicy wylotka (czyli wejścia do ula), co ma na celu odstraszenie potencjalnych intruzów. Dzięki zmniejszeniu za pomocą propolisu otworu wejściowego do ula owady te mają większą kontrolę nad bezpieczeństwem swojego domu, gdyż nie pozwala to na wtargnięcie do ula większej grupie szkodników. Jeśli do środka przedostanie się choć jeden z nich, szybko zostaje zneutralizowany i za pomocą propolisu zabalsamowany, co zapobiega jego gniciu i namnażaniu bakterii.

Ze względu na to, że propolis wykazuje silne właściwości hamujące rozwój bakterii i pleśni, służy pszczołom do zapewnienia zdrowego środowiska i utrzymania w ulu odpowiedniej wilgotności.

W starożytności Egipcjanie wykorzystywali propolis do mumifikowania zwłok. Substancja ta jest na tyle trwała, że wiele mumii z tej epoki współcześnie zostało odnalezionych w zaskakująco dobrym stanie. Wzmianki na temat propolisu znaleźć można również w Starym Testamencie i Koranie.

Hipokrates również w swoich notatkach niejednokrotnie opisywał niesamowite właściwości i zalety propolisu.

Prawdziwym entuzjastą propolisu był Nicolas Louis Vauquelin, urodzony w 1763 roku profesor chemii, wynalazca chromu i autor pierwszego podręcznika chemii analitycznej.

Natomiast współcześnie propagatorem propolisu możemy nazwać duńskiego biologa Karla Lunda Aagaarda, który badał skuteczność tej substancji przez ponad 20 lat, a w latach 70 XX wieku dokładnie opisał szerokie spektrum zastosowania tej niezwykłej substancji. Twierdził, że "Z powodzeniem można go stosować w leczeniu różnego rodzaju nowotworów, zakażeń układu moczowego, bólu gardła, podagry, przeziębienia, grypy, zapalenia oskrzeli, nieżytu żołądka, problemów z dziąsłami, zakażeń jelit, wrzodów, zapalenia płuc, zapalenia stawów, bólów głowy, problemów z krążeniem i w przypadku zapalenia spojówek" (1).

Propolis jest naturalnym niepowodującym działań niepożądanych i niezwykle silnym środkiem antybakteryjnym. Do tego stopnia skutecznym, że jest w stanie zniszczyć gronkowca złocistego, opornego na klasyczne metody leczenia i odpowiedzialnego za zgon wielu chorych leczonych w warunkach szpitalnych.

Propolis eliminuje aż 25 gatunków bakterii i 20 gatunków grzybów. Co ważne, nie wymaga przetwarzania, może więc być wykorzystywany do zwalczania większości zakażeń.

W swoim składzie propolis ma ok 250- 300 substancji, a do najważniejszych z nich należą:

- żywice, wosk pszczeli i roślinny, olejki eteryczne, pyłek kwiatowy, substancje garbnikowe,

- magnez, żelazo, wapń, sód, potas, chrom, mangan, cynk, cyna, miedź, krzem, glin, srebro, bar, kadm, wanad, tytan, stront oraz witaminy: A, B1, B2, B5, B6, C, D i E, kwas foliowy, inozytol, biotynę, kwas pantotenowy, kwercetynę, ponad 42 enzymy i wiele innych substancji.

Obecnie coraz częściej wykorzystuje się propolis zarówno podczas leczenia w warunkach domowych, jak i laboratoryjnych. Na półkach aptecznych i sklepowych pojawia się coraz więcej produktów zawierających go w swym składzie.

Leki zawierające propolis warto stosować, gdy dolega Ci:

·         Przeziębienie: propolis zwiększa ilość limfocytów i przeciwciał, przez co podnosi odporność i przyspiesza leczenie.

·         Choroba zwyrodnieniowa stawów: iniekcja ze specjalnej mieszanki propolisu z surowicą często łagodzi bólu i zmniejsza obrzęk.

·         Choroby jamy ustnej: propolis z powodzeniem wykorzystywany jest przez stomatologów. Zapobiega on zapaleniu dziąseł, ich nadwrażliwości oraz trudnej do leczenia paradontozie.

·         Wrzody (żołądka i skóry): skuteczność propolisu w postaci wyciągu alkoholowego w leczeniu tego rodzaju schorzeń została potwierdzona w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku.

·         Opryszczka i półpasiec: w sprzedaży dostępne są maści z zawartością propolisu, które z powodzeniem radzą sobie z opryszczką oraz półpaścem. Opryszczka jest bardzo trudnym do leczenia wirusem, powstaje najczęściej, gdy układ odpornościowy ulega osłabieniu. Metody leczenia nie są zbyt skuteczne, ponieważ wirus ten jest oporny na leczenie. Propolis radzi sobie w tym przypadku znacznie lepiej niż inne środki. Mało tego - ma udowodnioną skuteczność również w leczeniu wirusa opryszczki narządów płciowych, uznawanego za bardzo trudny w leczeniu. 

Propolis jest także niezastąpiony w leczeniu:

·         zapalenia ucha,

·         stanów nieżytowych górnych dróg oddechowych,

·         oparzeń zakażeń bakteryjnych narządów intymnych,

·         nadciśnienia,

·         grzybic.

Ponadto działa uspokajająco, osłonowo na żołądek i wątrobę (chroni przed substancjami toksycznymi i lekami).

Od lat propolis ma udowodnione w przypadku większości zakażeń bakteryjnych i wirusowych, ale nie tylko - substancje w nim zawarte (kwercetyna, ester fenylowy kwasu kawowego, artepilina-C i klerodan) mogą mieć także silne działanie przeciwnowotworowe, w szczególności w leczeniu raka wątroby, trzustki, skóry, a także białaczki (2,3,4,5).

Źródła:

1.      R. Elkins. Bee Pollen, Royal Jelly, Propolis and Honey. Woodland Publishing, Pleasant Grove, Utah, USA, 1996.

2.      Kimoto T, Arai S, Kohguchi M, et. al. Apoptosis and suppression of tumor growth by artepillin C extracted from Brazilian propolis. Cancer Detect Prev. 1998;22(6):506-15.

3.      Kimoto T, Aga M, Hino K, et. al. Apoptosis of human leukemia cells induced by Artepillin C, an active ingredient of Brazilian propolis. Anticancer Res. 2001 Jan-Feb;21(1A):221-8.

4.      Choudhari MK, Haghniaz R, Rajwade JM, et. al. Anticancer activity of Indian stingless bee propolis: an in vitro study. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:928280.

5.      Chen MJ, Shih SC, Wang HY, et. al. Caffeic Acid phenethyl ester inhibits epithelial-mesenchymal transition of human pancreatic cancer cells. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:270906.